Κρυστάλλινη εσωτερικότητα

Για την “Αιώνια Επιστροφή” από την συγγραφέα Τίτσα Πιπίνου:

«Αιώνια Επιστροφή». Τι γοητευτική ιδέα! Ερώτηση ή μοίρα; Αφού μετά τις δύο αυτές λέξεις βαλμένες η μια δίπλα στην άλλη δεν υπάρχει ερωτηματικό, σίγουρα δεν είναι ερώτηση. Μήπως λοιπόν «μοίρα» που οι δυτικές ευαισθησίες μας αδυνατούν να συλλάβουν με μια πρώτη σκέψη;
Ένα πεζογράφημα που κινείται ανάμεσα στο μυθιστόρημα και το δοκίμιο, τη γλώσσα και τις αισθήσεις.
Με φράσεις μικρές, καμιά φορά μονολεκτικές, απογυμνωμένες από περιττά άρθρα και αντωνυμίες η Ελένη Γκίκα μας οδηγεί σιγά σιγά όλο και πιο βαθιά στη ρυθμική, συχνά ασθμαίνουσα πρόζα της. Φράσεις που για να φθάσεις στο βυθό τους τις διαβάζεις και τις ξαναδιαβάζεις. Και σε κάθε επανάληψη καταλαβαίνεις κι άλλα, όλο και κάτι ακόμη, όπως συμβαίνει με τα πολυεπίπεδα, με τα πυκνά αναγνώσματα.
Και μια συνομιλία σε όλο το βιβλίο με τις αγαπημένες ταινίες και τα αγαπημένα της βιβλία όλα σχολιασμένα με ένα πολύ ξεχωριστό, αισθαντικό τρόπο και μια κρυστάλλινη εσωτερικότητα όπως έκανε και στο προηγούμενο μυθιστόρημα της. Μια περιήγηση σε ταινίες και σε βιβλία με ματιά διεισδυτική που πάντα με κάνει κατόπιν να τα αναζητώ να τα διαβάσω. Όπως συνέβη με την Ογκάουα, όπως συνέβη με τον Μουρακάμι, με τη Μπαρθελό. Ποτέ δεν με απογοήτευσαν.
Έτσι γίνονται άθελα σου αγαπημένες ταινίες και βιβλία σου.
Όσα τη σημάδεψαν, όσα την έκαναν αυτό που είναι, αυτό με το οποίο πορεύεται στη ζωή και στη γραφή. Μικρά δοκίμια περί τέχνης ενταγμένα στο μυθιστόρημα που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τη σκέψη και τη δράση των ηρώων. Ένα παιχνίδι ανάμεσα στη συγγραφέα τα όνειρα και τους εφιάλτες της.
Η Ελένη ζει σε ένα σπίτι γεμάτο βιβλία σε κάθε ράφι, σε κάθε γωνιά, στο πάτωμα, παντού. Το μυαλό της είναι γεμάτο βιβλία που έχει διαβάσει, που έχει γράψει γι αυτά, που έχει μιλήσει, έτσι και το βιβλίο της δεν θα μπορούσε να μην είναι γεμάτο από αναφορές σε αγαπημένα της αναγνώσματα. Δεν θα μπορούσε, να γίνει αλλιώς.
Δεν έχει τη μεγαλύτερη σημασία η ιστορία που αφηγείται όσο η απόλαυση να το διαβάζεις, όπως σου αρέσει να βλέπεις ένα ζωγραφικό πίνακα με όμορφα χρώματα και με κρυμμένες εικόνες που κάθε τόσο σου αποκαλύπτονται ανάλογα με την ψυχική σου διάθεση και τη στιγμή. Απλά σου αρέσει. Αυτό το «απλά μου αρέσει» ίσως να είναι αρκετό και να μη χρειάζεται άλλες λέξεις να το εξηγήσω. Αυτό είναι η τέχνη.
Ένα βιβλίο μακρά διαφορετικό από όσα έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια με το προβλέψιμο τέλος, όλα τόσο σαφή και προκαθορισμένα να κινούνται στην επιφάνεια μιας αναλώσιμης «λογοτεχνίας». Είναι σαν οι περισσότεροι συγγραφείς να αποποιούνται την πραγματικότητα, ένας τρόπος να μας κάνει να μην σκεπτόμαστε, που στο τέλος γίνεται απλά φλυαρία.
Η Ελένη Γκίκα είναι από αυτούς που εισχωρεί βαθιά στην ουσία των πραγμάτων. Δεν αναζητά τα ηχηρά εφέ, ή την κολακεία του αναγνώστη αλλά τον κάνει να ανακαλύπτει ξανά τον υπαινιγμό, το αίνιγμα, την ποίηση, τις πολλές εκδοχές του αποτελέσματος της ίδιας πράξης
Στην «Αιώνια Επιστροφή» όλα κινούνται γύρω από αυτή την ιδέα, της επιστροφής, της επανάληψης, μια ιδέα παράδοξη αλλά όχι παράλογη σύμφωνα με τους μεγάλους μαθηματικούς και φιλόσοφους. Το τυχαίο ή το μοιραίο; Οι ήρωες της δείχνουν να το υποψιάζονται, ή βαθιά να το γνωρίζουν.
Κάθε φορά που διαβάζω βιβλίο της ξεχνώ ή καλύτερα με κάνει να ξεχνώ ότι την ξέρω, ότι έχουμε μιλήσει ατέλειωτες ώρες, ότι είναι φίλη μου γιατί η Ελένη στα βιβλία της είναι μια άλλη, μια καινούργια κάθε φορά που υπερβαίνει την εικόνα της ή αυτό που νομίζεις ότι ξέρεις γι αυτήν.
Τίτσα Πιπίνου
Ρόδος Νοέμβρης 2010

Υγ. Η Τίτσα Πιπίνου είναι εξαιρετική συγγραφέας (Η γυναίκα της σκιάς, Ονειροπαγίδα, Ποιος θυμάται τη Λοίδα, Τέσσερις μέρες του Μάρτη, Σ' αγαπώ σε ξένη γλώσσα...) και, χαίρομαι γι' αυτό να το λέω, καλή φίλη μου.

Είμαι αισιόδοξη όσον αφορά το βιβλίο

Της Ειρήνης Σπυριδάκη

Συνέντευξη στο art.mag

Διαβάζει ακατάπαυστα, σχεδόν όπως αναπνέει. Γράφει με πάθος, ξορκίζοντας τη μοναξιά της, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει. Ο λόγος για την Ελένη Γκίκα, την καταξιωμένη στο χώρο του βιβλίου συγγραφέα και κριτικό της λογοτεχνίας. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, η Ελένη Γκίκα αποκαλύπτει την ιδιαίτερη σχέση της με τη συγγραφή, καθώς και τα χαρακτηριστικά της γραφής ενός συγγραφέα, τα οποία αναγνωρίζει ως θετικά. Αναφέρεται στη σύγχρονη νεοελληνική λογοτεχνία, στο μέλλον της ψηφιακής ανάγνωσης, ενώ για το τέλος, η συγγραφέας προτείνει βιβλία που άφησαν το στίγμα τους στην προσωπική λογοτεχνική της υπόσταση.

- Ποιος άνθρωπος ή ποιο γεγονός σάς έδωσε το έναυσμα να ασχοληθείτε ενεργά με το χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας;

H... μοναξιά μου ως παιδί (μοναχοπαίδι και ευπαθές γαρ), οι γονείς μου οι οποίοι ήταν όλο με ένα βιβλίο στο χέρι, οι ιστορίες που με κυνηγούσαν και οι χάρτινοι ήρωες τους οποίους εξ αρχής λάτρεψα. Ταυτίστηκα, πόνεσα, έκλαψα, γέλασα, έμαθα να ζω πια μαζί τους.
Όσο για το... επαγγελματικό του θέματος, τι να πω, υπήρξα από τους τυχερούς να γίνει δουλειά μου το πάθος μου! Θα πλήρωνα για ό,τι κάνω! Και είμαι ευτυχής. Μόνο να γράφω και να διαβάζω θέλησα σ' αυτή τη ζωή. Μου αρκεί. Με κάνει να αισθάνομαι ευλογημένη, ευτυχισμένη.

- Το νέο βιβλίο σας με τίτλο «Αιώνια επιστροφή» πρόκειται να κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Μιλήστε μας για το πώς γεννήθηκε η ιδέα και πώς αυτή εν συνεχεία μετεξελίχθηκε σε μυθιστόρημα.

Μια νύχτα διαβάζοντας το σενάριο της “Θυσίας” του Ταρκόφσκι κι ενώ έγραφα ήδη άλλο! Καρφώθηκε ξαφνικά στο μυαλό μου ως εμμονή αυτό με την νιτσεική “αιώνια επιστροφή” και άρχισα χωρίς να το θέλω, σαν υπνοβάτης να ακολουθώ μια άκρως ερωτική και πολιτική ιστορία. Που περιείχε ταυτόχρονα και όλα μου τα υπαρξιακά. Δυο γυναίκες στα ίδια χνάρια, δυο άντρες στα βήματα του περαματάρη Στάλκερ και μια ταινία του Ταρκόφσκι να αποτελεί το κλειδί. Όσο κρατούσε αυτή η ιστορία με έκανε τόσο μα τόσο... ευτυχισμένη να το πω; Βυθισμένη σε έναν κόσμο που εμπεριείχα και αγνοούσα. Η “αιώνια επιστροφή” υπήρξε μεγάλη έκπληξη και ως σύλληψη και ως θεματογραφία αλλά και ως έκδοση στην τελική. Μεγάλη ευλογία ο Θάνος ο Ψυχογιός στη ζωή μου. Ο οποίος μου έπεσε και ουρανοκατέβατος! Κυριολεκτικά! Και πάντοτε θα το λέω.

- Είστε συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας, ενώ έχετε διατελέσει υπεύθυνη έκδοσης σε μεγάλους εκδοτικούς οίκους. Πώς καταφέρνετε αλήθεια να συνδυάζετε όλες τις παραπάνω ιδιότητες;

Όλα αυτά εν τέλει είναι το... εξής ένα: διαβάζω. Με πάθος, με απόλαυση, με... ψυχαναγκασμό πολλές φορές (αν δεν τελειώσω το βιβλίο δεν κοιμάμαι) και για τους ίδιους λόγους γράφω κιόλας! Από περιέργεια για την ιστορία που μου αποκαλύπτεται σιγά σιγά μαγικά και μυστηριωδώς στα σωθικά μου, στο κεφάλι μου ή κάπου στο σύμπαν!

- Πόσο αυστηρός μπορεί να είναι ένας κριτικός λογοτεχνίας – συγγραφέας έναντι του λογοτεχνικού του έργου;

Α, έχει μαύρα μεσάνυχτα, Ειρήνη μου, σε διαβεβαιώ! Ενώ αισθάνομαι να είμαι στο κεφάλι του καθενός όταν διαβάζω βιβλία, όσον αφορά τα δικά μου είναι σαν ξένα! Άλλα, δεν αντέχω ούτε που να τα δω! Κάποια άλλα με ξαφνιάζουν, υπάρχουν ιστορίες που ανακαλύπτω με τον καιρό, μεγαλώνουν κι αλλάζουν μαζί με μένα.

- Ποια είναι τα ειδικά χαρακτηριστικά της γραφής ενός συγγραφέα, τα οποία αξιολογείτε θετικά, ως κριτικός;

Ατμόσφαιρα (πολύ σημαντικό, άνευ ατμόσφαιρας...), συγγραφικό αποτύπωμα (πείτε το ιδιαίτερο τρόπο γραφής; στυλ;), τόλμη (όσον αφορά τη γραφή γιατί στη ζωή συνήθως είναι δειλοί οι συγγραφείς), βαριά σκιά (να φλέγονται για κείνο που κάνουν, να θέλουν να τα πουν οπωσδήποτε γιατί δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς), και φυσικά συγκρότηση και... κουπί! Θέλει δουλειά όλο αυτό αλλά αν είναι για σένα ανάσα, ζωή, όλα είναι αλλιώς και το αντιλαμβάνονται οι πάντες. Και ως αναγνώστρια τα ίδια θα έλεγα. Νομίζω την έχω διατηρήσει την αθωότητα και την δίψα του αναγνώστη ειδ' άλλως θα ήμουν δυστυχής!

- Πιστεύετε ότι η σύγχρονη νεοελληνική λογοτεχνία έχει αποκρυσταλλώσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ή θεωρείτε ότι ακόμη τα αναζητεί;

Έχω την εντύπωση ότι στην εποχή μας- παρά την κρίση, στη λογοτεχνία ευτυχώς λειτουργεί αντιστρόφως ανάλογα- έχει αρχίσει να τα βρίσκει σιγά – σιγά. Δεν είμαι απ' αυτούς που γκρινιάζουν, έχουμε αρκετούς συγγραφείς και γράφουν καλά! Όσο για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, σε μια μπερδεμένη εποχή, καθρέφτης είναι, δεν γίνεται παρά και η λογοτεχνία να είναι μπερδεμένη. Αλλά την ποίηση την έχουμε στις φλέβες μας, στο DNA μας ως λαός.

- Γίνεται συχνά λόγος για βιβλία – “best-seller”, γεγονός που επηρεάζει την αναγνωστική συμπεριφορά του κοινού. Σύμφωνα με την προσωπική σας άποψη, όσα βιβλία χαρακτηρίζονται ευπώλητα είναι ταυτοχρόνως και ποιοτικά;

Πρώτα- πρώτα θα πρέπει να πούμε ότι ένα βιβλίο που αρέσει, σίγουρα κάτι θα έχει, κάτι εκφράζει, τα μπεστ - σέλλερ δεν είναι τυχαία. Ανεξαρτήτως αν εμείς συμφωνούμε ή όχι. Είναι και αναλόγως του προσωπικού γούστου του καθενός. Τώρα, αν κοιτάξετε τα ευπώλητα θα βρείτε και Μπόρχες (ναι, υπήρξε κάποια εποχή) και Έκο και Ροθ και Γιόκο Ογκάουα και Μουρακάμι αλλά και έλληνες συγγραφείς που μας βάζουν δύσκολα, πώς το εξηγείτε αυτό; Στο φινάλε ο καθένας διαβάζει με ό,τι έχει, ό,τι είναι, αυτό που του μοιάζει και του ταιριάζει! Γιατί όχι;

- Ο χώρος των εκδόσεων διέρχεται στις μέρες μας κρίση. Ολοένα και λιγότερα βιβλία εκδίδονται ετησίως, ενώ οι πρωτοεμφανιζόμενοι συγγραφείς είναι πλέον ελάχιστοι. Πώς αντικρίζετε το παρόν και το μέλλον των εκδόσεων στην Ελλάδα;

Πάντα η όποιας μορφής κρίση ωφελούσε την λογοτεχνία. Κάποτε οι εκδότες εξέδιδαν βιβλία σχεδόν στα τυφλά. Ε, ας προσέξουμε περισσότερο όλοι! Δεν συμφωνώ ότι δεν βγαίνουνε νέοι συγγραφείς, ίσα – ίσα και βγαίνουν και αντιμετωπίζονται πολύ πιο ευνοικά απ' ό,τι ένας ήδη δοκιμασμένος. Απλώς χρειάζεται προσπάθεια και επιμονή. Να μη μπορεί να κάνεις αλλιώς παρά να γράφεις, σε εκδίδουν δεν σε εκδίδουν! Θα εκδοθείς κάποια στιγμή, ό,τι αξίζει έρχεται η ώρα που τον βρίσκει τον δρόμο. Είμαι αισιόδοξη όσον αφορά το βιβλίο! Όσο απαισιόδοξη είμαι για την οικονομία, τόσο αισιοδοξώ για το μέλλον της λογοτεχνίας και για την Τέχνη. Αλλιώς δεν αντέχεται ετούτη η ζωή!

- Πολλοί κάνουν λόγο για τα ψηφιακά βιβλία, θεωρώντας ότι αποτελούν το μέλλον της λογοτεχνικής ανάγνωσης. Ποια είναι η προσωπική σας εκτίμηση έναντι μιας τέτοιας πραγματικότητας;

Καθόλου δεν με τρομάζει! Αντιθέτως με κάνει περίεργη και ευτυχή! Οι ιστορίες πάντα θα υπάρχουν όπως και οι αφηγητές, τώρα το μέσον ε ας αλλάζει! Πάντοτε θα υπάρχουν και οι φετιχιστές του χαρτιού, το βιβλίο ως μαγικό αντικείμενο αφ' εαυτού του κάτι μου λέει ότι παράλληλα με την ψηφιακή μορφή, σαν αισθητική, τέχνη, θα είναι όλο και πιο καλό, πιο θελκτικό. Αλλά και τα e-books που επιτρέπουν ειδικά στους νεαρούς αναγνώστες και διάδραση και συμμετοχή, να σας πω την αλήθεια μου και μένα μαγεύουν! Όλα για το καλό της λογοτεχνίας είναι, το μέσον επικοινωνίας αλλάζει. Αλλά τίποτα δεν ακυρώνει αυτό που υπάρχει, έχει μεγάλη δύναμη και η λογοτεχνία και το χαρτί!

- Ποια πέντε βιβλία θεωρείτε ότι θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην προσωπική βιβλιοθήκη κάθε αναγνώστη;

Μου βάζετε δύσκολα, δεν θέλω ακατάσχετα να φλυαρώ ούτε και να απαντήσω για όλους. Θα μιλήσω προσωπικά. Χωρίς εκείνα, ενδεχομένως δεν κάνω. Άπαντα Μπόρχες, Αγία Γραφή, Προυστ “Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο”, “Ο ηλίθιος” του Ντοστογιέφσκι, και επαναλαμβάνω, επειδή εγώ δεν θα άντεχα δίχως αυτά, “Η Αλίκη στη Χώρα των θαμάτων” ναι, το υπέροχο παραμύθι αυτό και “Η ασκητική της αγάπης” της γερόντισσας Γαβριηλίας. Βιβλία που αλλάζουν μαζί μου καθ' οδόν, η δύναμή μου, η απάντηση στην ερώτηση που δεν θα γίνει ποτέ, η παρηγορία μου.

Κυρία Σπυριδάκη, σας ευχαριστώ πολύ για τις υπέροχες ερωτήσεις. Ανακάλυψα μέσα μου πράγματα κι εγώ.

Το τελευταίο μυθιστόρημα της Ελένης Γκίκα με τίτλο "Αιώνια επιστροφή" κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός

Μια ιστορία μέσα στην Ιστορία...

Από το μπλογκ της Πέρσας Κουμούτση...
Η Πέρσα, λοιπόν, για την “Αιώνια Επιστροφή”

Στο προηγούμενο βιβλίο της Ελένης Γκίκα, Πλήθος Είμαι, η βασική ηρωίδα της φαινομενικά εύθραυστη αλλά με την αποφασιστικότητα ενός ανθρώπου που θέλει να εξορκίσει το παρελθόν του, επιχειρεί μια περιπλάνηση στους σκοτεινούς λαβυρίνθους της μνήμης. Αναδιφά σε αυτήν γυρεύοντας τραύματα και θραύσματα του παρελθόντος, ελπίζοντας, ότι με αυτή την αναδίφηση θα απολυτρωθεί από το τυραννικό της παρελθόν.
Στην "Αιώνια επιστροφή" η Ελένη Γκίκα επιστρέφει. Επιστρέφει με ένα ακόμα εκπληκτικό ταξίδι της, στο χωροχρόνο, μόνο που ετούτη η επιστροφή δεν επιτυγχάνεται αποκλειστικά μέσα από τη διαδικασία της επαναφοράς της μνήμης, ή από ένα πλέγμα αναπολήσεων ή αναμνήσεων, αλλά με το σθένος και τη δύναμη εκείνου που τολμά να ανασύρει την αλήθεια, να την αποκαλύψει και έπειτα να την εκθέσει γυμνή μπροστά στα μάτια των άλλων. Και όχι μόνον αυτό, αλλά είναι έτοιμη κάθε στιγμή να αναμετρηθεί μαζί της, αδιαφορώντας για τις συνέπειες.
Η ιστορία της Ελένης είναι μια ιστορία μέσα στην Ιστορία, όπως λέει και η ίδια. Οι δυο αυτές ιστορίες άλλοτε τέμνονται και συναντιούνται και άλλοτε συγκρούονται και απομακρύνονται η μια από την άλλη, όπως συμβαίνει με όλες τις σχέσεις στη ζωή. Αλλά σε κάθε περίπτωση αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοϋποστηρίζονται με ένα μοναδικό τρόπο. Το ίδιο συμβαίνει, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, και ανάμεσα στους ήρωες της κάθε ιστορίας.
Ανάμεσα, σε εκείνους τους ‘αληθινούς’ τους απτούς που πλαισιώνουν τη ζωή της κεντρικής ηρωίδας της, αλλά και τους άλλους, τους χάρτινους που ξεπηδούν μέσα από τα βιβλία και τα ‘θραύσματα’ που η δημιουργός επιλέγει να μας παραθέσει. Μόνο που εδώ, ακόμα και οι ‘χάρτινοι ήρωες’ αποκτούν υπόσταση, ανάσα και πνοή. Περνοδιαβαίνουν, έξω από τα όρια της ιστορίας της με σκοπό να μας φέρουν αντιμέτωπους με τα γεγονότα τις αλήθειες, που ενώ οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε, συχνά στρέφουμε μακριά το πρόσωπό μας.
Η βασική ηρωίδα του βιβλίου Όλγα, ζει μια παράδοξη ζωή, σχεδόν σιωπηλή, ώσπου αποφασίζει να κάνει εκείνο το βήμα που η ίδια αργότερα θα προσδιορίσει ως Αιώνια Επιστροφή. Όλη της τη ζωή περιμένει ετούτη τη στιγμή, όπου θα κάνει αυτό το τολμηρό δρασκέλισμα. Έτσι κάπου ανάμεσα στα ασαφή και θολά όρια του δρόμου που επιλέγει να διανύσει, θα συναντήσει τρία ‘πρόσωπα,’ καθοριστικά και ολέθρια. Αλλά μόνο για την ίδια; Έρωτας, Λογοτεχνία, Πολιτική. Τρία πρόσωπα, τρεις βασικές πτυχές της ιστορίας που συμπλέκονται με ένα εξαιρετικό και πάντα μοναδικό τρόπο, από εκείνους που μας έχει συνηθίσει η Ελένη Γκίκα. Αλλά πάντα και σε κάθε περίπτωση ανοίγει τα μάτια μας για δούμε τα πράγματα καθαρότερα.
Το είχα πει από την αρχή, και το ξαναλέω, ελάχιστες φορές ο συμβολισμός και ο ρεαλισμός έχουν ζυμωθεί με τόση μαεστρία στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία όσο στα βιβλία της Ελένης. Και μοιάζει να το πετυχαίνει πάντα με ένα τρόπο τόσο φυσικό.
Ελένη, καλή επιτυχία σου εύχομαι, ολόψυχα, και πάντα να επιστρέφεις με συγκλονιστικά βιβλία.

Yg Δεν το αρνούμαι, η Πέρσα είναι φίλη μου καλή (και εξαιρετική συγγραφέας και μεταφράστρια). Για την φιλία της πρώτα απ' όλα, μια ζωή (όση ζωή) θα την ευχαριστώ...

“ο αγέρωχος, πλην τώρα σιωπών Καθηγητής −πατέρας-Στάλκερ και θεός-τιμωρός”

Για μιαν αγραμμική ανάγνωση του βιβλίου

Γράφει η Αρετή Κολλάτου:

Όταν έπιανα στα χέρια μου το βιβλίο της Ελένης Γκίκα, δεν μπορούσα να φανταστώ το δέος που αρχικά θα βίωνα μπροστά στις απαιτήσεις μιας τέτοιας επιμέλειας. Δέος, που σταδιακά −πρωτεϊκά θα έλεγα− έπαιρνε τη μορφή έκπληξης.
«Έκρηξη» θα το έλεγα.
Τώρα, καθώς βρισκόμαστε στο τέλος αυτής της πορείας, μπορώ να το πω: Η Ελένη Γκίκα δεν είναι συνηθισμένη συγγραφέας· και δεν μπορείς να τη δεις μονοσήμαντα. Αυτό τουλάχιστον δείχνει το βιβλίο της Αιώνια επιστροφή.
Έχοντας όραμα ζωής υψηλό, η Γκίκα τολμά να μιλήσει σε πρώτο πρόσωπο μέσα από τριτοπρόσωπη γραφή, να αγγίξει και να φανερώσει πτυχές του ψυχισμού της, να αφεθεί στα χέρια του Στάλκερ-καθοδηγητή −πατέρα, ή εραστή θα τον πει−, να ζήσει τη «χάρτινη», όπως τη λέει, ζωή αλαφροπερπατώντας στα μονοπάτια του βιβλίου· των βιβλίων που την περιτριγυρίζουν και της δίνουν πνοή. Τολμά, κυρίως, να περάσει μέσα από τη φωτιά της «διαρκούς και προδομένης» επανάστασης, και να σωθεί!
Οι ήρωες του βιβλίου της είναι κομμάτια του εαυτού της. Η ίδια είναι και η «ατσαλάκωτη» και ρομαντική Όλγα, και η οραματίστρια Μαρίλη, και ο αγέρωχος, πλην τώρα σιωπών Καθηγητής −πατέρας-Στάλκερ και θεός-τιμωρός−, και η εύθραυστη «Κόκκινη Άννα»-μητέρα, και ο Ορέστης − Στάλκερ κι αυτός, ή «Ορέστης από το πουθενά». Θα κρύβεται στην αγκαλιά της γιαγιάς Όλγας και θα γίνεται «άλλη», θα υποκύπτει καθημερινά στην Γκλόρια και θα «πεθαίνει», θα ονειρεύεται μέσα από τις νότες της μαντάμ Ζιλιέτ και θα ταξιδεύει, θα μεταμορφώνεται συχνά σε Αλίκη, για να φτάσει εκεί που οι φόβοι της δεν της ανοίγουν το δρόμο να τον διαβεί…
Διαβάζοντας το βιβλίο, συνειδητοποίησα ότι προσφέρεται για περισσότερες της μιας αναγνώσεις: και με πορεία γραμμική −η ιστορία, με τα παρένθετα πρόσωπα, με τις αναφορές-κριτικές βιβλίου−, αλλά και ακολουθώντας τους ήρωες στην επώδυνη πορεία τους προς την αυτογνωσία, στους έρωτές τους, στα ένοχα μυστικά τους, στην ανομολόγητη δράση τους.
Πώς θα βιώσει η Όλγα τον έρωτα, χωρίς τον Ορέστη και τη Μαρίλη;
Κι αν έχει χαθεί εκείνος ο Ορέστης, θα βρεθεί ο άλλος, ο «Ορέστης από το πουθενά», για να την κάνει και πάλι να ανθίσει, «σαν αρχαία πληγή» που πονά…
Τα πρόσωπα χάνονται μέσα στην αχλή του χρόνου, ο χώρος σαλεύει, οι ήρωες ταξιδεύουν και ξεπερνούν τα όρια, η κοινωνική αποσύνθεση οδηγεί σε «διαρκή και προδομένη» δράση, η μητέρα προδίδει και προδίδεται, ο πατέρας πριν «φύγει» μιλά!
Και ο έρωτας έρχεται ξανά και ξανά…

Αρετή Κολλάτου, η επιμελήτριά μου, κεραυνοβόλα φιλία, συνεργασία, περίπτωση, όπως και όλα μου όσον αφορά τον υπέροχο κύριο Ψυχογιό...

Και τους ευχαριστώ τόσο πολύ... Όλους...

Αιώνια Επιστροφή

Ένα σημάδι τού ζητούσε. Πάντα ψηλά στο μηρό. Που να το βλέπει μόνο εκείνη. Που να τον έχει παρόντα, όταν θα λείπει...
Έτσι συνήθιζε να ζει και να μεγαλώνει η Όλγα. Μια ζωή με τον βουβό πατέρα, με το μυστικό της νεκρής μητέρας, με τον απόντα εραστή. Μια ζωή με τα βιβλία, μια ζωή με Χάρτινη Ζωή. Έκανε χρόνια να περάσει τη δική της Ζώνη των Επιθυμιών. Όμως, ο περαματάρης Στάλκερ υπήρχε. Έτσι η Όλγα, μισό γατί, μισό αρνί επιστρέφει στο σταυροδρόμι του Φoνιά, στο σπίτι του Καθηγητή. Αιώνια Επιστροφή θα το πει.
Το απόλυτο, αλλόκοτο, ολέθριο πρόσωπο της Τρομοκρατίας στον Έρωτα, στη Λογοτεχνία, στην Πολιτική. Ο Στάλκερ που γίνεται ολοκαύτωμα και ο Καθηγητής, μπροστά στη Θυσία βουβός. Η ιστορία της Όλγας, του Ορέστη που όλο χάνεται και επιστρέφει, της Μαρίλης, του άλλου μισού της, και του Καθηγητή. Η ζωή που δεν ήταν παρά μια προσδοκία, μια αναμονή ετούτης ακριβώς της στιγμής. Το ατελεύτητο της προσδοκίας και μιας σχέσης.
Μια ιστορία μέσα στην Ιστορία, και οι παράλληλοι κόσμοι της τέχνης και της ζωής. Οι χάρτινοι ήρωες που αποκτούν υπόσταση έξω από το βιβλίο και οι άνθρωποι που θα γίνουν σελίδα, γκρο πλαν, υστερόγραφο, τελεία και παύλα, χαμένος χρόνος· και για τούτο, Αιώνια Επιστροφή.

Υγ. Ε ναι, βγήκαμε. Αύριο θα μας δω, από 12 Νοεμβρίου στα βιβλιοπωλεία τα πρώτα δειλά βήματα. Με ευχές φίλων στις φτερούγες, στ' αυτιά!

“Με σπάνια για τα ελληνικά γράμματα ευχέρεια, η Ελένη Γκίκα μπορεί να διατρέχει άνετα τόσες περιοχές της πολυδαίδαλης ανθρώπινης ύπαρξης. Να ανεβοκατεβαίνει από τον υγρό βυθό στην επιφάνεια και τον αέρα- σύμβολα του ψυχισμού και του πνεύματος- με ευλυγισία δελφινιού.
Και το σώμα ανάμεσα, ενστικτώδες και επιτακτικό, όσο απροκάλυπτα και αν εκφράζεται, καταφέρνει να αθωώνεται με την αγνότητα των αγριμιών του δάσους.
Ο ρεαλισμός βαφτίζεται στη μοναδική ποιητικότητα του λόγου της και του κλίματός της. Μια ποιητικότητα ζόφου, παθών, υποσυνείδητου εαυτού, και μεταφυσικής δίψας για ζωή και θάνατο, σμιλεύοντας ένα έργο από σάρκα, αίμα και πνεύμα. Όπου όλα μπερδεύονται γλυκά όσο και επώδυνα σε μουσική συμφωνία αντιθέτων. Σε αρχέγονα ραντεβού ανάστροφων προορισμών που ακαταπόνητα παλεύουν και αλληλοερωτεύονται”.
Μάρω Βαμβουνάκη


“Η «Αιώνια Επιστροφή» είναι ένα πόνημα που αποκαλύπτει τη συγγραφέα του Ελένη Γκίκα στην απώτατη στιγμή της συγγραφικής της ωριμότητας. Η εγκεφαλικότητα της γραφής έχει υποχωρήσει μπροστά στην ωμότητα του ερωτικού πάθους. Το κείμενο γλυστράει σαν πεζοποίημα με ένθετα κομμάτια του παρελθόντος αλλά και σύγχρονου λογοτεχνικού γίγνεσθαι.
Μέσα απο την ερωτική ιστορία της φοβισμένης γυναίκας με τον καθηγητή, μέσα απο τα στοιχεία της προβοκατόρικης σύγχρονης ιντερνετικής εποχής, αποκαλύπτεται πάλι και πάλι πως η συγγραφέας ζεί με τις λογοτεχνικές εμμονές της, τους ήρωες των βιβλίων που διαβάζει με μανία και πάθος, προσπαθώντας να ταυτίσει στιγμές της ζωής της , κομμάτια του εαυτού της.
Οπως γράφει και πάντα θα γράφει με πιστότητα στο πνευματικό της DNA:
Δες με, μπαμπά, δες, ανεβαίνω ψηλά, ως τους πλανήτες, μπαμπά, κοίτα, πετάω!”
“Μόνο με τα βιβλία ανεβαίνεις ψηλά!”
“Δηλαδή, άμα διαβάζω, θα πετάω;”
Ο αναγνώστης απολαμβάνει ένα ερωτικό θρίλλερ αναμεμειγμένο με κριτική λογοτεχνίας και ατόφια αποσπάσματα εκπληκτικής πεζογραφίας. Πραγματικό καλλιτέχνημα , ένα βήμα πέρα από το λογοτέχνημα.
Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη


“…Το λογοτεχνικό σύμπαν της Ελένης Γκίκα δεν είναι ενιαίο αλλά είναι ευδιάκριτο και (ίσως) μοναδικό. Το συνιστούν παιχνίδια της μνήμης, ποιητικός λόγος, αναφορές σε βιβλία, λόγια που δεν βρήκαν διέξοδο, γράμματα ανεπίδοτα…”
Librofilo


“Έρωτας τρομοκράτης ή μήπως η τρομοκρατία του έρωτα; Η Ελένη Γκίκα, παίζοντας με το χρόνο σε ένα λογοτεχνικό ταίρι του ’’Μη αναστρέψιμος’’ κτίζει λέξη-λέξη, πρόταση-πρόταση ένα ψηφιδωτό έρωτα, τρομοκρατίας, βιβλιοφιλίας σε ένα απαράμιλλο καμβά για απαιτητικούς αναγνώστες”.
Reader's – diggest

Αιώνια Επιστροφή

“Ενα σημάδι του ζητούσε. Πάντα ψηλά στο μηρό. Που να το βλέπει μόνο εκείνη. Που να τον έχει παρόντα, όταν θα λείπει...”

Έτσι συνήθιζε να ζει και να μεγαλώνει η Όλγα. Μια ζωή με τον βουβό πατέρα, με το μυστικό της νεκρής μητέρας, με τον απόντα εραστή. Μια ζωή με τα βιβλία, μια ζωή με Χάρτινη Ζωή.
Έκανε χρόνια να περάσει τη δική της Ζώνη των Επιθυμιών. Όμως, ο περαματάρης Στάλκερ υπήρχε. Έτσι η Όλγα, μισό γατί, μισό αρνί επιστρέφει στο σταυροδρόμι του Φονιά, στο σπίτι του Καθηγητή. Αιώνια επιστροφή θα το πει.
Το απόλυτο, αλλόκοτο, ολέθριο πρόσωπο της Τρομοκρατίας στον Έρωτα, στη Λογοτεχνία, στην Πολιτική. Ο Στάλκερ που γίνεται ολοκαύτωμα και ο Καθηγητής, μπροστά στη Θυσία βουβός. Η ιστορία της Όλγας, του Ορέστη που όλο χάνεται και επιστρέφει, της Μαρίλης, του άλλου μισού της, και του Καθηγητή. Η ζωή που δεν ήταν παρά μια προσδοκία, μια αναμονή ετούτης ακριβώς της στιγμής. Το ατελεύτητο της προσδοκίας και μιας σχέσης.

Μια ιστορία μέσα στην Ιστορία, και οι παράλληλοι κόσμοι της τέχνης και της ζωής. Οι χάρτινοι ήρωες που αποκτούν υπόσταση έξω από το βιβλίο και οι άνθρωποι που θα γίνουν σελίδα, γκρο πλαν, υστερόγραφο, τελεία και παύλα, χαμένος χρόνος και για τούτο, Αιώνια Επιστροφή.

Η “Αιώνια Επιστροφή” κυκλοφορεί τον Νοέμβριο από τις εκδόσεις “Ψυχογιός”.