“Ανοίγοντας την πόρτα σ' ένα δωμάτιο ξενοδοχείου για πρώτη φορά, όλα μπορεί να ξαναρχίσουν”, η συγγραφέας Έρση Σωτηροπούλου επιμένει. Και έτσι γράφει και ξαναγράφει.
Ο τίτλος στο καινούργιο βιβλίο της Έρσης Σωτηροπούλου της δόθηκε “από έναν Άγγλο μεθυσμένο” την ώρα που περίμενε σε μια Ισπανική πόλη ντυμένη στα μαύρα ένα λεωφορείο που δεν ερχόταν. Την πλησίασε αυτός φορτωμένος τσάντες κι εκείνη νόμισε ότι κάτι πουλά. Όμως αυτός κρατούσε τον τίτλο της: “να νιώθεις μπλε, να ντύνεσαι κόκκινα” της είπε και έφυγε. Κι αυτή η φρασούλα σχεδόν από το συμπαντικό πουθενά έγινε διήγημα, για ένα ποίημα που όλο έρχεται και κατόπιν μια συλλογή με διηγήματα που διαθέτει όλο το στυλ και την εσωτερική ειρωνεία της συγγραφέως.
Την γνωρίσαμε το 1980 ως ποιήτρια. “Μήλο + θάνατος” από το “Πλέθρο”. Αλλά από τότε πέρασε στην πεζογραφία την ποίηση, εμφανέστατη στην μουσικότητα και στο ύφος σε όλα τα μυθιστορήματα, τις νουβέλες και τα διηγήματα που ακολουθούν: “Διακοπές χωρίς πτώμα” κι “Ο βασιλιάς του φλίπερ” από τις εκδόσεις “Καστανιώτη”, “Εορταστικό τριήμερο στα Γιάννενα”, “Ζιγκ- Ζαγκ στις νεραντζιές” (Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος), “Δαμάζοντας το κτήνος” και “Αχτίδα στο φως” από τον “Κέδρο”, “Η Φάρσα”, “Εύα” και “Να νιώθεις μπλε, να ντύνεσαι κόκκινα” από τον “Πατάκη”.
Το καινούργιο βιβλίο διαθέτει καινοτομίες πολλές, μια απ' αυτές η νουβέλα “Κυριακή Θεού στο Άμστερνταμ” που αποκαλύπτει την αγωνία του δημιουργού να περισώσει τις μνήμες απ' την χοάνη του χρόνου, εξάλλου “σε μια κοινωνία τόσο αλλοτριωμένη η τέχνη είναι ο μόνος τρόπος να μην αλλοτριωθούμε” η Έρση αποδέχεται.
Το ασπρόμαυρο με τις κόκκινες πινελιές εξώφυλλο, χωρίς πίνακα ή φωτογραφία, είναι επίσης μια ακόμα καινοτομία:
“Ήθελα να αποφύγω εντελώς την φωτογραφία και τις φωτογραφίες στο εξώφυλλο, έχει γίνει κατάχρηση και τελικά μοιάζουν όλα τα βιβλία”.
Η γραφή της κοφτή, καθαρή, ειρωνική, ασθματική, καλοκαρφωμένη, με ένα αφ' υψηλού αφηγηματικό κοίταγμα και σε βάθος, και οι ήρωες πάντα στα όρια: μια εξεγερμένη έφηβη, ένα πνευματικά καθυστερημένο παιδί, μια ποιήτρια σχεδόν η ίδια ποίημα, ένας αθεράπευτα ρομαντικός φαντασιόπληκτος σύζυγος, το κωμικό και το τραγικό που εναλλάσσονται, η μοναξιά και η απουσία εφάμιλλες με την ανθρώπινη μοίρα.
Όσο περνούν τα χρόνια, η συγγραφέας αναγνωρίζει ότι γράφει όλο και πιο δύσκολα “διορθώνοντας όλο και περισσότερο”, αναζητώντας την ησυχία της και φυσικά απομόνωση, “η Αθήνα είναι μια πόλη που δέχεσαι πιέσεις κι επιθέσεις- μας λέει- εισβολές, φιλικές κι εχθρικές”, και έτσι τα ξενοδοχεία και τα... νοσοκομεία αποτελούν, κατά κάποιον τρόπο, το δικό της... γραφείο.
“Έχω περάσει παλιότερα- για λόγους υγείας- άπειρο χρόνο σε νοσοκομεία. Λοιπόν με μάγευε αυτός ο μικρόκοσμος, μού αρέσουν ακόμα και τα φαγητά του”, επιμένει. Εξάλλου “τα νοσοκομεία δεν είναι μονάχα θλίψη, αλλά και έρωτες, όλα είναι στραμμένα προς το σώμα αλλά ένα σώμα που πάσχει”.
Περνώντας τα χρόνια βεβαίως, αυτή η έλξη ως προς τον χώρο, έχει αλλάξει. Αλλά παραμένει η αγάπη για τα ξενοδοχεία, τεράστια: “Αν είχα χρήματα, θα έμενα σε ξενοδοχείο μονίμως! Άλλοι συγγραφείς χρειάζονται τον χώρο και τα προσωπικά τους αντικείμενα, ενώ αντίθετα εμένα αυτό με καταπιέζει”, μας λέει. “Δηλαδή ανοίγοντας την πόρτα σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου για πρώτη φορά μού φαίνεται ότι όλα μπορούν να ξαναρχίσουν”.
Κι έχει πολλά να θυμάται. Γιατί “παρ' όλο που είναι ένα μέρος με μνήμες, δεν είναι η ζωή μας, αλλά οι ζωές των άλλων”. Κάπως έτσι, λοιπόν, θυμήθηκε κάποτε “σ' ένα τρισάθλιο ξενοδοχείο σε μια μικρή γαλλική πόλη, ένα σκισμένο καλσόν γυναικείο ανάμεσα στα σκεπάσματα”. Και, αμέσως, μετά τις σκέψεις της, “αν κάποιος της το 'σκισε βίαια, ή αν σκίστηκε ενώ περπατούσε αυτή η γυναίκα μέσα στη βροχή και στο δρόμο”...
Και η δυσφορία της ηρωίδας στο διήγημα “3 Οκτωβρίου 2004” που ασφυκτιά μέσ' στο σπίτι της, και ο γύρος του κόσμου σε ένα ξενοδοχείο μια “Κυριακή Θεού στο Άμστερνταμ”, έρχονται στο καινούργιο βιβλίο “να νιώθεις μπλε, να ντύνεσαι κόκκινα” και το αποδεικνύουν.
Λεζάντα:
Βέβαια για την συγγραφέα το γραφείο είναι εδώ και υπάρχει, αλλά οι ιστορίες της κάπου εκεί έξω την περιμένουν και βρίσκονται. Στο σπίτι Λογοτεχνίας στην Πάρο, στη Βίλα Γιουρσενάρ, κάθε φορά κάπου αλλού, ποιος το ξέρει...
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ
Η μικρή Λαλίνα της ιστορίας, μετρώντας τις μέρες ως τα Χριστούγεννα, για όλα φαίνεται να έχει προνοήσει: τρικ με φάρσες για τον μικρό της αδελφό, χρήσιμο κουτί για τη μαμά, κορνίζα καρδιά με όλη την οικογένεια για τον μπαμπά... εκείνο που αναρωτιέται είναι πώς θα στείλει με το ταχυδρομείο στη γιαγιά μια μεγάαααλη αγκαλιά! Σ' αυτό το τρυφερό, ανατρεπτικό, επίκαιρο παραμύθι, η ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια συγγραφέας του βοηθά τη μικρή Λαλίνα να τα καταφέρει!
“Το ωραιότερο χριστουγεννιάτικο δώρο” της Λίζας Βάρβογλη- Κασκαβέλη, Εικονογράφηση: Sara Ruano
Εκδόσεις “Modern Times”, σελ. 44
Την “εγγονή του Άι- Βασίλη” μάς την σύστησε η συγγραφέας το 2007. Την ξαναβρήκαμε με τα “μπισκότα της αγάπης” το 2009. Αλλά φέτος την περιμένουν φουρτούνες, μέρες που έρχονται! Κάποιος κλέβει τα φιλότιμα και εργατικά ξωτικά από το εργαστήρι του παππού. Και η εγγονή ως ντετέκτιβ θα χρειαστεί να κάνει τον γύρο του κόσμου για να μη χάσουν τα παιδιά τα παιχνίδια τους. Με γεύσεις και εικόνες απ' τη Μεσόγειο και την Κίνα κι απ' το Μαρόκο έως την Νέα Υόρκη, ένα κοσμοπολίτικο, ταξιδιάρικο και με χιούμορ, παραμυθάκι.
“Η εγγονή του Άι- Βασίλη και η εξαφάνιση των ξωτικών” της Αμάντας Μιχαλοπούλου, Εικονογράφηση: Σοφία Τουλιάτου
Εκδ. “Καστανιώτη”, σελ. 30
Δημοσιεύθηκε στο Έθνος της Κυριακής
