Από την Βασιλική Πιτούλη στον “Βιβλιοφάγο” για το βιβλίο
“Η γυναίκα της βορινής κουζίνας” της Ελένης Γκίκα, Εκδ. Καλέντη
Τετάρτη 11 Απριλίου 2012
Σκοπεύω να το ξεκαθαρίσω ευθύς εξ αρχής: θεωρώ ότι με το μυθιστόρημά της αυτό, η Ελένη Γκίκα προσεγγίζει τη συγγραφική της ωριμότητα.
Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία, μάλλον ισοδύναμα μεγάλα μέρη. Κάθε μέρος περιλαμβάνει πολλά κομμάτια (άλλωστε ο τεμαχισμός είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ζωής) τα οποία όμως έχουν ένα κοινό: τρεις γυναίκες, τη γυναίκα στο ανατολικό γραφείο, τη γυναίκα της βορινής κουζίνας, και τη γυναίκα στον δυτικό καθρέφτη. Ο κατακερματισμός των οικιακών χώρων, της γυναικείας φυλακής. Κάθε κομμάτι εισάγεται από μια καταπληκτική ρήση, όπως: Στο σπίτι μου, που δεν είναι σπίτι μου… Είμαι ζωντανή τη νύχτα, είμαι νεκρή το πρωί! Σαν την κάμπια, πάνω στην άμμο της ζωής… Δεν υπάρχει τίποτε πιο απατηλό από τις προφανείς εξηγήσεις, τίποτε πιο μυστηριώδες από τη διαύγεια… Έτσι γυρίζει η κούπα του έρωτα, από τον ένα στον άλλο, η δηλητηριώδης κούπα του έρωτα… Στον κόσμο που γεννήθηκα, τα χάνει κανείς όλα… Αν είναι δυνατόν να μη συνεχίζουμε να παίζουμε ένα ρόλο… Μονάχα ένας άνθρωπος γεννήθηκε, μονάχα ένας άνθρωπος πέθανε, σ’ ολόκληρη τη γη… Δεν ξέραμε ότι το μέλλον μας επιφύλασσε τον κεραυνό! Νιώθω σαν ν’ ακουμπά ο ουρανός πάνω στη γη, κι εγώ, ανάμεσά τους, ν’ ανασαίνω μέσα απ’ το μάτι μιας βελόνας. Επιβιώνουμε με τις επιλογές του φαντασιακού… Είναι ποτέ δυνατόν ένας κομήτης να αποφασίσει μόνος του την πορεία; Την Ένωση με τη ζωή σου την πληρώνεις, αλλιώς θα την κατάφερνε ο καθένας. Δε θα ’ναι νερό, θα ’ναι μέλι, η τελευταία σταγόνα της κλεψύδρας… Τρώγε, τρώγε σοκολάτες, μικρή μου! Δεν υπάρχει άλλος κανείς από μας σ’ αυτό το σπίτι… Νερομπογιές τα κρίματα, και ξεπλένονται… Η λογοτεχνία, όπως και κάθε μορφή τέχνης, ισοδυναμεί με ομολογία ότι η ζωή δεν αρκεί.
Οι ηρωίδες είναι ρευστές, όπως ρευστό και ακαθόριστο είναι το υλικό της ζωής. Αρσινόη, Ράνια ή Αριάδνη, Γερτρούδη και Ουλρίκα. Ερωτεύονται – γιατί ποια γυναίκα δεν πάσχει για τον έρωτα – τεκνοποιούν ή όχι, παγιδεύονται μέσα στη σπιτική φυλακή. Ονειροβατούν, υπνοβατούν, ακολουθούν την προσωπική τους φυγή προς την ελευθερία. Αλήθεια, ποια είναι τα όρια του έρωτα και της ελευθερίας; Αξίζει να το διερευνήσει κανείς, έστω και με τίμημα θανάτου. Μαγειρεύουν για να υπάρχουν, γράφουν για να ξεχάσουν, ή σαν το μόνο υποκατάστατο αληθινής ζωής. Ζούνε χάρτινες ζωές, μέσα από την ποίηση ή την πεζογραφία. Γνωρίζουν ότι συχνά, η χειρότερη παγίδα που ο άντρας στήνει στη γυναίκα, είναι η μητρότητα. Ποια έχει το σθένος να το παραδεχτεί; Θρηνούν για τα πεθαμένα τους, έστω και όταν αυτά ζούσαν, ήταν τα φοβερά και τρομερά πρόσωπα, μαμά και μπαμπάς ονόματι… Η γυναίκα, αφού μαγειρεύει και γεννά, είναι δυνατόν να μη βρίσκεται πιο κοντά από τον άντρα στην πολύκλαυστη και οδυνηρή, την απερίγραπτη και μοναδική, πηγή της ζωής;
«Είσαι χώμα, και αφού το χώμα πατιέται, οφείλεις κι εσύ να πατηθείς». Η χοϊκή γυναίκα, σε αντίστιξη με την ονειρική, τη φευγαλέα. Την προδότρα; Κάθε ιστορία εμπεριέχει το σπέρμα της προδοσίας της, εφ’ όσον όλοι είμαστε βροτοί, υποψήφιοι θανάτου. Η Γκίκα παλεύει με το χρόνο, το μεγάλο αίνιγμα. Ξορκίζει το θάνατο, αφού κάθε τέλος τροφοδοτεί αναγκαστικά την αρχή για κάτι νέο. Ένα άλλο θέμα που αιωρείται στις σελίδες του βιβλίου, η απώλεια, προσφιλές θέμα της λογοτεχνίας της. Η φυγή και η αέναη επάνοδος, η πολλαπλότητα των εαυτών, επίσης. Ντυνόμαστε τη γυμνή, αδιάντροπη αλήθεια μας, ή τα προσωπεία που κατά περίπτωση επιλέγουμε; Ιδού ένα ερώτημα που θα άξιζε να απαντηθεί.
Το βιβλίο κοσμείται με διακριτικές εικόνες που έχουν ως λεζάντα στίχους μεγάλων ποιητών, ή της ίδιας της Γκίκα, γιατί η Ελένη είναι και ποιήτρια. Η γλώσσα έξοχη, πλούσια, με έντονο το ποιητικό στοιχείο. Εν κατακλείδι, θεωρώ ότι η Ελένη Γκίκα, με το πρόσφατο βιβλίο της, δίνει ένα αξιοπρόσεχτο και απόλυτα διακριτό στίγμα στην νεοελληνική πεζογραφία, μια ωδή στη γυναίκα, που συγκινεί.
Για την “Γυναίκα της βορινής κουζίνας” από τον blogger Akamas.http://akamas.wordpress.com/, στις 8 Απριλίου 2012
Η γυναίκα της βορινής κουζίνας στο νέο μυθιστόρημα της Ελένης Γκίκα δεν έχει να μας προσφέρει κάποια συνταγή, αλλά μας προσφέρει κάτι πολύ σημαντικότερο. Πρόκειται για ένα πλάσμα αρκετά ευαίσθητο, το οποίο απεικονίζει αρκετά ανάγλυφα τη γυναικεία φύση στην εποχή μας. Η ηρωίδα αναζητά την ταυτότητά της στην εποχή μας και αγωνίζεται για ένα καλύτερο μέλλον. Με γλώσσα αρκετά λιτή και ποιητική η συγγραφέας αποτυπώνει αρκετά ανάγλυφα τη σύγχρονη γυναίκα, η οποία μέσα στον κόσμο θα πρέπει να αναδειχθεί σε μια πολυσχιδή προσωπικότητα. Μέσα από το κείμενο αυτό μπορούμε να προσεγγίσουμε τη ψυχολογία της γυναίκας της εποχής μας.
