“Οι περισσότεροι δεν ζούμε στη δική μας ζώνη επιθυμιών”.
Συνέντευξη στην Δέσποινα Σαββοπούλου στο περιοδικό “Επίκαιρα” (3/3/2011)
Με την ωριμότητά της στο απόγειο, η Ελένη Γκίκα κατέθεσε το δωδέκατο μυθιστόρημά της, που έχει τίτλο “Αιώνια επιστροφή”. Μέσα από την ερωτική ιστορία της φοβισμένης γυναίκας με τον καθηγητή, όπου η εποχή του Interner κάνει σαφή την παρουσία της, η συγγραφέας προσφέρει στον αναγνώστη της ένα πόνημα που διακρίνεται για το βάθος των συναισθημάτων που προκαλεί. Οι ήρωες των βιβλίων που αγαπά η συγγραφέας τη συντροφεύουν σε κάθε της λογοτεχνικό βήμα και κάνουν ακόμα πιο ενδιαφέρουσα την πλοκή.
Ορμώμενη από τον τίτλο του βιβλίου σας να ρωτήσω αν πιστεύετε πως ό,τι αξίζει και αγαπήσαμε πολύ βρίσκει κάποια στιγμή τρόπο και επιστρέφει;
O,τι αγαπήσαμε, κυρία Σαββοπούλου, αποτελεί κομμάτι μας, είμαστε ό,τι ζήσαμε, έτσι ή αλλιώς υπάρχει και ενεργεί μέσα μας, αλλά και για αδιευκρίνιστους λόγους στη ζωή μου έχω δει και επιστροφές με μικρά καθημερινά θαύματα. Είναι σα να στριφογυρίζουμε μια ζωή, γύρω από τον ίδιο πυρήνα. Και το βρίσκω υπέροχο!
Στο βιβλίο σας συνυπάρχουν ήρωες και στοιχεία από διαφορετικά βιβλία. Τι θέλατε να πετύχετε με αυτό;
Η κεντρική ηρωίδα μου είναι εκδότρια. Οι συγγραφείς και οι χάρτινοι ήρωες την έχουν... μεγαλώσει, είναι κάτι σαν συγγενείς της. Μέσα απ' εκείνους αγαπά, συνομιλεί, αναγνωρίζει, καταφεύγει στα όμοια. Αυτή η συνομιλία κατά κάποιον τρόπο με των άλλων τα κείμενα, αποτελεί για τα τελευταία βιβλία μου μια άτυπη τριλογία. Ξεκίνησε με τον “Υγρό Χρόνο” από τα χειρόγραφα που βρέθηκαν στον πνιγμένο, συνεχίστηκε στο “Πλήθος είμαι” όπου έκαναν το “εγώ”, “εμείς” για την ηρωίδα και έφτασε στο φινάλε και στην κορύφωσή του στην “Αιώνια Επιστροφή”. Η Όλγα και η Μαρίλια επικοινωνούν μέσα απ' εκείνα τα κείμενα, εκστομίζουν το ανείπωτο, επιτυγχάνουν ένα πιο βαθύ τρόπο συνομιλίας.
Πόσο σας απασχολεί ο αναγνώστης όταν γράφετε και με την «Αιώνια επιστροφή» τι θέλατε να του προσφέρετε;
Ντρέπομαι αλλά την ώρα που γράφω είμαι ολομόναχη με τα φαντάσματά μου. Ε κι όταν όλο αυτό τελειώσει, ελπίζω να καταφέρω να κάνω το σκοτάδι, φως. Στην “Αιώνια Επιστροφή” τουλάχιστον αυτό επιδίωξα. Να ξεκινήσω με τους “Δαιμονισμένους” και να τελειώσω με τα “Πατερικά κείμενα”. Η Όλγα είναι όχι τόσο του δικαίου, όσο του... ελέους.
Πιστεύετε ότι σήμερα οι άνθρωποι καταφέρνουν συχνά να ζουν τις ζωές τους στις δικές τους ζώνες επιθυμιών;
Δυστυχώς όχι, οι περισσότεροι από μας ζούμε τη ζωή ενός άλλου. Σαν υπνοβάτες πορευόμαστε και τερματίζουμε γι' αυτό και μας πανικοβάλει το... τέρμα. Αλλά για να ζήσεις στη δική σου ζώνη των επιθυμιών θα πρέπει πρώτα να γνωρίζεις και τις δικές σου επιθυμίες. Ξέρετε πόσο δύσκολο είναι;
Πρόκειται για το δωδέκατο μυθιστόρημα σας και το 26ο βιβλίο σας. Πως έχει εξελιχθεί η γραφή σας σ αυτή τη διαδρομή;
Οι βασικές εμμονές, ας λέμε, παραμένουν οι ίδιες. Χωρίς βαριά σκιά, δεν υπάρχει ούτε διάθεση, ούτε έργο στην τελική. Αυτό που σίγουρα έχει αλλάξει είναι η αποδοχή και το φωτεινό... σκότος. Έχω γίνει πιο αισιόδοξη και ελπίζω όσο περνά ο καιρός να γίνομαι και, όσο σαφέστερη κι απλούστερη γίνεται. Το δικό μας αίνιγμα λύνουμε γράφοντας. Κι όσο άλυτο κι αν παραμένει, όλο και πλησιάζουμε στον πυρήνα του.
Η ζωή των ηρώων των βιβλίων σας τελειώνει στην τελευταία σελίδα του κάθε βιβλίου σας ή εξακολουθεί να σας απασχολεί και μετά το τέλος της ιστορίας και την έκδοση της;
Δεν είναι καινούργιο αυτό που θα πω, αλλά σίγουρα θα πρέπει να υπάρχει κάπου ο κόσμος των ηρώων. Εξάλλου αυτονομούνται κάποια στιγμή, γίνονται πιο ζωντανοί και από τον γείτονά μας. Αφήστε που πολλοί απ' αυτούς, επιστρέφουν κιόλας, σε βιβλία επόμενα ακόμα κι όταν δεν θέλουμε. Διεκδικούν τη ζωή τους, την διαδρομή τους, τα λάθη τους και τα πάθη τους. Εμείς, το μόνο που μπορούμε φιλότιμα να κάνουμε είναι να τους ακολουθούμε.
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία;
Η καλύτερη! Χωρίς να αγνοώ το περιοριστικό της γλώσσας, οι συγγραφείς μας δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από κανένα! Οι αντιξοότητες και οι κάθε λογής κρίσεις, μόνον όφελος αποτελούν για την τέχνη. Κι από τέτοια, δόξα τω Θεώ, πάντοτε διαθέταμε. Μαζί με όλα αυτά και εξαιρετικούς συγγραφείς και ποιητές. Που όσο στενεύουν τα περιθώρια θα γίνονται όλο και ουσιαστικότεροι και καλύτεροι. Για τη λογοτεχνία μας δεν έχω μεμψιμοιρήσει ποτέ μου! Και αντιμετωπίζω με καχυποψία όσους το κάνουν. Το μόνο ίσως... μεμπτό είναι ότι συνήθως δεν διαβάζει ο ένας τον άλλον!
Ποιοι είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι για σας της λογοτεχνίας, ελληνικής και παγκόσμιας;
Οι τραγικοί μας και σίγουρα οι μεγάλοι μας ποιητές. Με προσωπική αδυναμία στον Αισχύλο και στον Σεφέρη. Παπαδιαμάντης και Βιζυηνός με αδυναμία στον Βιζυηνό και στο πάνθεον των προσωπικών μου αγίων, Ντοστογιέφσκι, Μπόρχες, Προυστ, Κάφκα, Γιουρσενάρ και Βιρτζίνια Γουλφ. Τους διαβάζω και τους ξαναδιαβάζω και τους ξαναδιαβάζω. Μεγαλώνοντας επιστρέφω σε ό,τι αγάπησα όλο και πιο συχνά. Αλλά και στα Πατερικά Κείμενα, άργησα να τα ανακαλύψω, με κάνουν άλλον άνθρωπο, με αναπαύουν. Το έλεος που σας έλεγα; Μεγαλώνοντας θέλω να γίνομαι περισσότερο άνθρωπος του ελέους και όχι του... δικαίου. Υπάρχει μια περίεργη νομοτέλεια στο σύμπαν ξέρετε, και μια δικαιοσύνη όχι και τόσο... χοντροκομμένη και σαφής. Μεγάλοι συγγραφείς παραμένουν όσοι όλο αυτό ενδεχομένως να το ψυχανεμίστηκαν. Γι' αυτό και το έργο τους διατρέχει την συνείδησή μας και τον χρόνο.
ΥΓ. Ευχαριστώ την κυρία Δέσποινα Σαββοπούλου για την γενναιόδωρη συνέντευξή της και για τις εξαιρετικές ερωτήσεις της.
